درمان مثانه بیش فعال و تکرر ادرار در زنان
دقیقه مطالعه
طبق انجمن بین المللی کنترل دفع (International Continence Society)، سندرم مثانه بیش فعال (overactive bladder) یا (OAB) در سال 2002 به صورت «دفع ادرار فوریتی، با یا بدون بی اختیاری ادرار، معمولاً با تکرار ادرار و شب ادراری» در غیاب هر گونه عفونت اثبات شده یا سایر موارد آسیب شناسی آشکار تعریف شده است.
به طور کلی، زنان بیشتر از مردان در جهان از سندرم مثانه بیش فعال رنج می‌برند. طبق آمار در کشورهای مختلف، شیوع این مشکل در بین زنان بین 6/0 تا 17/4 درصد است و با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.
مثانه بیش فعال (OAB) به مسئله ای مهم سلامت زنان در سراسر جهان تبدیل شده است. در تایوان، شیوع OAB به ترتیب در مردان 16 درصد و در زنان 18/3 درصد است.
OAB تأثیر مالی قابل توجهی در ایالات متحده با هزینه های پزشکی از 656 تا 860 دلار آمریکا برای هر بیمار در سال دارد.
درمان های مرسوم برای مدیریت OAB
درمان های جایگزین
طب سنتی چینی (TCM) سالهاست که از داروهای گیاهی، طب سوزنی و موکساگذاری (moxibustion) برای درمان علائم دستگاه ادراری تحتانی (lower urinary tract symptoms) استفاده می‌کند. برخی مطالعات سیستماتیک به این نتیجه رسیده‌اند که طب سوزنی می‌تواند علائم مثانه بیش فعال یا OAB و عملکرد مثانه را در تست‌های اورودینامیک عینی بهبود بخشند.
طب سوزنی لیزری که متعلق به دسته درمان لیزری کم توان (LLLT) است، درمانی ایمن و غیرتهاجمی و بدون عارضه جانبی آشکار است. با این حال، اثر درمان با لیزر طب سوزنی بر روی زنان مبتلا به OAB هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است. مقاله ترجمه شده حاضر، یک کارآزمایی تصادفی کنترل شده دوسوکور و آزمایشی برای ارزیابی اثربخشی طب سوزنی لیزری بر روی زنان مبتلا به OAB (مثانه بیش فعال) در تایوان را ارائه می دهد.
در این مطالعه از افرادی با معیارهای زیر برای سنجش تاثیر لیزر آکوپانکچر بر مثانه بیش فعال استفاده شد:
- زنان با حداقل سن 20 سال با تشخیص افتراقی مثانه بیش فعال که توسط متخصص زنان انجام شده بود.
- سلامت عمومی کلی بدون هیچ وضعیت پزشکی قابل توجه
- علائم OAB متوسط تا شدید
- قطع داروها (آگونیست های آنتی موسکارینی و گیرنده β3 آدرنرژیک) به مدت حداقل 2 هفته برای اطمینان از پاک شدن اثر دارو
زنان باردار، زنان با خونریزی یا عفونت دستگاه ادراری و افرادی که از داروهای گیاهی برای علائم OAB استفاده می کردند، حق شرکت در مطالعه را نداشتند.
بیش از 40 سال است که طب سوزنی لیزری در درمان بیماری های دامپزشکی یا انسانی مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل غیرتهاجمی بودن و با حداقل عوارض جانبی، طب سوزنی لیزری به عنوان جایگزین ایمن‌تر و بدون درد برای طب سوزنی با سوزن معرفی شده است. بسیاری از درمان‌های جایگزین مانند طب سوزنی، تحریک مغناطیسی خارج بدنی و موکساگذاری تایید شده‌اند.
در این مطالعه، هفت نقطه طب سوزنی منتخب (KI3، SP6، CV4، CV6، GV20، BL33، و BL34) که معمولاً در درمان OAB، بی اختیاری ادرار و علائم دستگاه ادراری تحتانی بر اساس تئوری TCM استفاده می شود و اثرات درمانی آن در بسیاری از مطالعات مدرن نشان داده شده است، با لیزر تحریک شد.
نتایج نشان داد طب سوزنی لیزری، مداخله ای ایمن و موثر برای درمان یا کاهش علائم OAB و افزایش کیفیت زندگی زنان مبتلا به OAB است.
مکانیسم احتمالی لیزر طب سوزنی در درمان OAB
برای توضیح مکانیسم احتمالی از دیدگاه عصبی، نقاط طب سوزنی BL-33 و BL-34 به ترتیب در سوراخ 3 و 4 خاجی در ناحیه لومبوساکرال قرار دارند و اعصاب نخاع خاجی S2 تا S4 با هم عصب پودندال (pudendal nerve) را تشکیل می‌دهند که اسفنکتر خارجی مجرای ادرار را عصب دهی می‌کند.
SNS یک تکنیک درمانی تهاجمی با الکترودهایی است که در سوراخ S3 تا S4 خاجی برای تحریک الکتریکی طولانی مدت اعصاب خاجی برای بازگرداندن عادات ادراری طبیعی قرار داده می شوند. پذیرفته‌شده‌ترین مکانیسم فرضی برای چنین تأثیری، تحریک فیبرهای آوران آلفای میلین‌دار و فیبرهای C غیرمیلینه‌شده در S3 و S4، ریشه‌های عصب اسپلانکنیک لگن و ریشه‌های عصب پودندال است که بر رفلکس ادرار تأثیر می‌گذارند. به نظر ما، نظریه تعدیل عصبی ساکرال می تواند مکانیسم احتمالی تحریک BL-33 و BL-34 را توضیح دهد.
علاوه بر این، درمان‌های نورومدولاسیون در دسترس بالینی برای OAB نه تنها ریشه‌های عصب ساکرال، بلکه عصب تیبیال خلفی و عصب تناسلی پشتی را نیز هدف قرار می‌دهند.
تحریک عصب تیبیال خلفی (PTNS)، از طریق الکترودهایی که در نزدیکی عصب تیبیال خلفی در مکان‌هایی مشابه با نقاط طب سوزنی KI-3 و SP-6 قرار می‌گیرند، تحریک رتروگراد (retrograde) را به کمپلکس خاجی ارائه می‌کند.
با این حال، مکانیسم طب سوزنی لیزری ممکن است با تحریک الکتریکی ایجاد شده با PTNS متفاوت باشد. در نتیجه، ما فرض می‌کنیم که مکانیسم این دو نقطه طب سوزنی ممکن است مسیرهای مشترکی را به اشتراک بگذارند که طب سوزنی سنتی، طب سوزنی لیزری و PTNS می‌توانند به آنها دسترسی پیدا کنند.
نمونه بالینی درمان تکرر ادرار در مطب دکتر عباس انصاری
بیمار برای مشکل تکرر ادرار به متخصص اورولوژی مراجعه کردند و ایشان احتمال آسیب به کمر دادند، اما MRI مشکلی در این ناحیه نشان نداد. برای ایشان قرص باکلوفن به همراه دو قرص اعصاب دیگر تجویز شد که باعث تشدید مشکل بیمار گردید و توصیه شد تنها باکلوفن را به مدت ۶ ماه مصرف کنند. پس از شش ماه دارو را قطع کردند و همچنان مشکل تکرر ادرار وجود داشت. هنگام مراجعه به مطب ۱۵ ماه از مشکل ایشان می گذشت. در مواردی که قرص مصرف می کردند، تخلیه کامل ادرار صورت نمی گرفت و در شب حدود ۱۰ بار احساس نیاز به دفع ادرار داشتند. ایشان دو جلسه درمان را پشت سر گذاشته اند؛ در جلسه اول ۴۰ تا ۵۰ درصد و پس از جلسه دوم، ۷۰ درصد بهبودی حاصل شده است. درمان جهت بهبودی کامل ادامه دارد.
