بادکش درمانی 

به‌طور كلي، بادکش درماني (كاپينگ) در اكثر تمدن‌ها استفاده مي‌شده است و به يقين مي‌توان گفت كه حجامت و بادكش درماني درخاورميانه قدمتي هزاران ساله دارد.

در مصر باستان در يكي از كتب پزشكي مرجع كه 1550 سال قبل از ميلاد مسيح روي پاپيروس نگاشته شده، از بادكش درماني نام برده شده است. بادكش گذاشتن يا به قول عامه، ليوان انداختن‌ها امروزه در بين اهل فن به حجامت گرم و خشك، شهرت يافته، از روش‌هاي مهم درماني در طب سنتي و طب سوزني (چيني) است كه داراي سابقه چند هزار ساله است. از گذشته‌هاي دور اطباء و حكماي مشرق زمين به خواص درماني بادكش‌گذاري پي برده و در درمان بسياري از بيماري‌ها و دردها از آن بهره مي‌گرفته‌اند. در طب سنتي چين، تلفيقي بين بادكش درماني و طب سوزني صورت گرفته است و اطباي چيني براي افزايش تأثير طب سوزني، در بسياري موارد، آن را همراه با بادكش به كار مي‌برند.

در طب سنتي ايران زمين نيز درمان با بادكش سابقه‌اي طولاني دارد و توسط اطباي بزرگی چون ابوعلي‌سينا، رازي، جرجاني و… به كرات براي درمان بيماري‌ها و دردهاي مختلف تجويز شده است و هنوز نيز با نام‌هاي «ليوان انداختن» يا كوزه گذاشتن در اقصی نقاط كشور رواج دارد. در طب كلاسيك و جديد نيز مطالعات فراواني روي تأثيرات بادكش در درمان بيماري‌ها و مكانيسم اين تأثيرات انجام شده است. در اين ميان، مي‌توان به مطالعات فراوان دكتر يوهان ابلر( پزشك آلماني‌) و پروفسور وُن نيسر اشاره كرد. كتاب‌هاي فراواني نيز در اين زمينه در سراسر جهان به چاپ رسيده است كه براي نمونه، مي‌توان به كاپينگ تراپي نوشته پروفسور كِي‌چيرالي از انگلستان و كتاب‌هاي متعدد در مورد بادكش درماني يا خلأ درماني اشاره كرد.

در شبكه‌هاي علمي اينترنت نيز مقالات متعدد (بيش از 360 هزار مورد در اين زمينه موجود است )كه با واژه‌هاي كليله‌ي Dry Cupping، Cupping مي‌توان آن‌ها را ملاحظه نمود. ساخت دستگاه‌هاي Cupping therapy كه در ايران به دستگاه (دردكش) معروف است. استفاده از اين شيوه درماني را براي عموم مردم آسان نموده است.

كاربرد درماني ومكانيسم تأثير بادكش

بادكش‌گذاري با مكانيسم‌هاي متعددي باعث رفع دردها و درمان بيماري‌هاي مختلف مي‌شود كه در زير به تعدادي از آن‌ها اشاره مي‌شود:

1. يكي از علل درد و خستگي در قسمت‌هاي مختلف بدن، تجمع بعضي مواد نظير اسيدلاكتيك و ساير مواد زايد سلولي در مويرگ‌هاي سطحي بدن است كه معمولاً با اختلال در خون رساني موضعي همراه است. بادكش با ايجاد خلأ، باعث انبساط عروق سطحي، تجمع خون در موضع و افزايش خون رساني موضعي مي‌شود. در نتيجه، اكسيژن و غذاي بيشتري به سلول‌ها رسيده، درد و خستگي رفع مي‌شود.

2. افزايش خون‌رساني موضعي با فراخواني سلول‌هاي دفاعي و فاكتورهاي ضد التهاب خوني به موضع، باعث تسريع ترميم آسيب‌هاي بافتي و عفونت‌هاي موضعي مي‌شود؛ مثلاً با بادكش كردن اطراف زخم‌هاي بستر مي‌توان به ترميم و بهبود اين زخم‌ها كمك شاياني كرد.

3. بادكش با ايجاد خلأ در تخليه، سموم و عفونت‌هاي موضعي؛ مثلاً در گزيدگي با مار و عقرب كمك كننده است.

4. بادكش با ايجاد فشار منفي باعث انبساط عضلاني شده، در رفع اسپاسم عضلاني كه علت بسياري از دردهاي موضعي است، كمك كننده است.

5. بادكش با تحريك روده‌ها و دستگاه گوارش در درمان برخي از بيماري‌هاي گوارشي، نظير زخم معده، تنبلي روده و يبوست كمك كننده است.

6. بادكش متناوب با جذب خون به عضلات در رفع لاغري‌هاي موضعي و افزايش بافت ماهيچه‌اي موضع موثر است.

7. اگر علت چاقي تجمع موضعي چربي باشد، بادكش گرم در سوزاندن چربي‌هاي موضعي موثر است.با مكانيسم فراخوان خون به ناحيه پرچربي.

8ـ از فشار منفي ايجاد شده توسط بادكش مي‌توان در كنترل و تنظيم بعضي از خونريزي‌ها در بدن بهره گرفت؛ مثلاً در هايپر منوره (قاعدگي با خونريزي شديد) مي‌توان زير سينه‌ها را بادكش كرد. با اين عمل فشار خون از اندام تحتاني به سمت اندام فوقاني متوجه شده، از شدت خونريزي كاسته مي‌شود يا در خونريزي كم (هايپو منوره) با بادكش كردن ران‌ها و ساق پاها مي‌توان فشار خون را از قسمت‌هاي فوقاني به سمت اندام تحتاني متوجه ساخته، ميزان خونريزي را افزايش داد. يا در خون دماغ شديد با بادكش كردن اطراف ناف (در طرف خونريزي) فشار خون به قسمت‌هاي تحتاني منتقل و خون دماغ كم كم قطع مي‌شود.

9. تعدادي از دردهاي عضلاني براثر درگير شدن اعصاب حسي بين ماهيچه‌ها يا بافت پيوندي سخت شده، ايجاد مي‌شود. بنابراين، با بادكش نمودن در بسياري از موارد اين فشار از روي عصب برداشته شده، درد تسكين مي‌يابد.

10. در رفع خواب رفتگي‌ها و گزگز اندام، بادكش با تسريع خون رساني و اكسيژناسيون بافتي موثر است.

11. عده‌اي از اطبا و حكما از فشار منفي بادكش براي كمك به خروج سنگ‌هاي كليوي استفاده مي‌كنند؛ به اين صورت كه پس از روغن مالي، مسير كليه‌ها را از طرف كليه به سمت مثانه بادكش متحرك مي‌كنند.

12. در افرادي كه داراي طبع سرد و تر هستند و در اصطلاح طب سنتي بلغمي مزاجند، بادكش گرم و خشك كاربرد فراواني دارد و جايگزين مناسبي برای حجامت تر است.

13. طبق تعريف طب سنتي، گاهي دردها براثر غلبه سردي بر بافت يا عضو ايجاد مي‌شود و تجربه نشان داده است كه بسياري از دردهاي موضعي با گرم كردن موضع تسكين مي‌يابد. بادكش گرم در رفع اين دردها موثر است.

14. اين مسأله قطعي است كه افزايش خون رساني پوست توسط بادكش گذاري در رفع بسياري از بيماري‌هاي پوستي موثر است.

15. در زانو‌هايي كه دچار تورم، درد و تجمع مايع در مفصل شده‌اند (تجمع بلغمي موضعي) با بادكش متناوب 40 تا 120 جلسه يك روز در ميان مي توان كم كم اين مايع را از محيط خارج كرد.

يادآوري: در رفع بلغم موضعي و سيستميك بادكش گرم و خشك بهتر از بادكش سرد است.

در پايان، لازم مي‌دانم توجه خوانندگان محترم را به اين نكته جلب نمايم كه بادكش درماني عموماً به عنوان درمان تكميلي در درمان بيماري‌ها كا ربرد دارد، پس از آنجا كه درد و بيماري علت‌هاي گوناگوني دارد، تشخيص دقيق علت بيماري نيز از اهميت بسياري برخوردار است. براي مثال، سردرد يك بيماري علت‌هاي آن مي‌تواند فشار خون، اختلالات عروق مغزي، سينوزيت حادف تومدر مغزي، دندان درد، ميگرن، اضطراب، افسردگي و… باشد، بنابراين، ضرورت دارد پس از تشخيص دقيق بيماري توسط پزشك اقدام به بادكش درماني نمود.